Znak zodiaku jest często kojarzony z „gazetowymi” horoskopami, w których pomaga w rozpoznaniu cech charakteru i wydarzeń w najbliższym czasie. Jednocześnie, mimo że każdy człowiek go zna, dla wielu jest właśnie tylko elementem zabawy. Jednak prawda jest położona znacznie głębiej – znak zodiaku może powiedzieć nam więcej niż myślimy o nas samych, o ile umiemy go dobrze interpretować.

Na początek warto zagłębić się w podstawy, czyli porównanie znaku astronomicznego do astrologicznego.

Czym jest znak zodiaku?

Znak zodiaku określa, w jakim gwiazdozbiorze znajduje się Słońce w dniu urodzenia człowieka.

Zodiak to pas na sferze niebieskiej (nieboskłonie) leżący w płaszczyźnie ekliptyki, czyli okręgu po którym pozornie porusza się Słońce wokół Ziemi, kiedy jest obserwowane z jej powierzchni. Pas zodiakalny ma około 16 stopni. Poruszające się w tej płaszczyźnie Słońce zatacza pełen okrąg, czyli 360 stopni. Pełen okrąg podzielony jest na 12 obszarów, każdy po 30 stopni.

Na ekliptyce, po której porusza się Słońce, w chwili ustalenia Zodiaku znajdowało się 13 widocznych gwiazdozbiorów, z czego 12 zostało uwzględnionych, a jeden – Wężownik – pominięty. Każdy z 12 gwiazdozbiorów odpowiadał konkretnemu położeniu Słońca na nieboskłonie w danym przedziale czasu. W praktyce oznaczało to, że kiedy Słońce wchodziło w obszar, w którym położony był gwiazdozbiór Barana, rozpoczynał się znak zodiaku Barana.

Innymi słowy znak zodiaku wskazuje, w jakim gwiazdozbiorze było Słońce w danym okresie – a to z kolei przekłada się na przypisanie znaku zodiaku do konkretnej daty urodzenia.

Przykład: w czasie, kiedy ustalano znaki zodiaku, 30 listopada Słońce znajdowało się w gwiazdozbiorze Strzelca. Dlatego obecnie osoby urodzone 30 listopada mają przypisany do siebie znak zodiaku Strzelec.

Precesja – niepoprawność znaków zodiaku

Ustalenia związane ze znakami zodiaku były dokonywane w starożytności. Znane nam znaki zodiaku opisał około 2000 lat temu Ptolemeusz, choć pierwsze związane z nimi idee pojawiają się znacznie wcześniej, bo w czasach babilońskich. Później ich modyfikacje, mimo nowych odkryć, nie były zbyt duże. Jeśli się pojawiały, głównie uwzględniały wpływ nowo odkrywanych ciał niebieskich na konkretne znaki zodiaku. Przykładem może być odkryty w 1781 roku Uran, którego wpływy zostały dopiero wtedy dodane do znanych wcześniej.

Obecnie należy jednak uwzględnić, że oś Ziemi ulega precesji, to jest wirowaniu pod kątem, co wiąże się z zataczaniem przez jej oś charakterystycznych przesuwających się okręgów. Ten ruch, połączony z obiegiem Ziemi wokół Słońca, a także innymi ruchami ciał niebieskich sprawia, że obecnie gwiazdozbiory są przesunięte na ekliptyce względem tego położenia, które było obserwowane 2000 lat temu.

Przykład: 2000 lat temu, kiedy Ptolemeusz opisywał znaki zodiaku, 1 marca Słońce znajdowało się na ekliptyce na tle gwiazdozbioru Ryb. Dlatego też Ptolemeusz ustalił, że osoby urodzone 1 marca będą urodzone pod znakiem Ryb. Jednakże obecnie w wyniku ruch ciał niebieskich 1 marca Słońce znajduje się na tle gwiazdozbioru Wodnika.

Znak astrologiczny a znak astronomiczny

Astrologiczny znak zodiaku to ten znak, który został ustalony 2000 lat temu. Odpowiada on położeniu Słońca na ekliptyce na tle gwiazdozbioru, który właśnie w starożytności znajdował się w danym punkcie nieboskłonu. Astrologiczny znak zodiaku nazywany jest także tropikalnym.

Astronomiczny znak zodiaku to ten, który odpowiada położeniu Słońca na ekliptyce na tle znaku widocznego na nieboskłonie obecnie. Uwzględnia on zarówno precesję, jak i może brać pod uwagę widoczność znaku Wężownika. System ten jest często wykorzystywany w tradycjach Wschodu.

Dlaczego znaki zodiaku zaczynają się od Barana, czyli od marca?

Początek roku został ustalony na styczeń, podczas gdy początek zodiakalnego koła na marzec (znak Barana). Może się to wydawać nieco dziwne, jednak również ta kwestia wywodzi się z czasów starożytnych.

Około 2000 lat temu ustalono, że pierwszy dzień wiosny na półkuli północnej będzie uznawany za początek koła znaków zodiaku. Był to punkt zerowy, przypadający w dniu równonocy wiosennej. Równonoc wiosenna to moment, w którym ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim. W czasach starożytnych punkt zerowy (równonoc wiosenna) wypadał właśnie wtedy, kiedy na nieboskłonie widoczna była konstelacja Barana. Stąd też punkt zerowy nazywany jest punktem Barana – i jednocześnie wyznacza początek Zodiaku.

Jak rozpoznać mój znak astrologiczny i astronomiczny

W kulturze Zachodniej (tj. również w Polsce) powszechna jest znajomość astrologicznych znaków zodiaku. Jednak samodzielne ustalenie znaków astronomicznych może być nieco kłopotliwe. Dlatego poniżej zamieszczam tabelę, która pomoże rozwikłać tę drobną zagadkę.

	Daty trwania znaków zodiaku
Nazwa gwiazdozbioru	Znak astrologiczny (Zachodni)	Znak astronomiczny (Wschodni)
Baran	21 marca – 19 kwietnia	19 kwietnia – 13 maja
Byk	20 kwietnia – 20 maja	14 maja – 19 czerwca
Bliźnięta	21 maja – 20 czerwca	20 czerwca – 20 lipca
Rak	21 czerwca – 22 lipca	21 lipca – 9 sierpnia
Lew	23 lipca – 22 sierpnia	10 sierpnia – 15 września
Panna	23 sierpnia – 22 września	16 września – 30 października
Waga	23 września – 22 października	31 października – 22 listopada
Skorpion	23 października – 21 listopada	23 listopada – 29 listopada
Wężownik	–	30 listopada – 17 grudnia
Strzelec	22 listopada – 21 grudnia	18 grudnia – 18 stycznia
Koziorożec	22 grudnia – 19 stycznia	19 stycznia – 15 lutego
Wodnik	20 stycznia – 18 lutego	16 lutego – 11 marca
Ryby	19 lutego – 20 marca	12 marca – 18 kwietnia

Dlaczego znaki zodiaku astronomiczne mają różną długość trwania?

Astrologiczne znaki zodiaku mają mniej więcej tę samą długość – każdy trwa około miesiąca. Jednak astronomiczne znaki zodiaku mają różną długość, a niektóre z nich trwają zaledwie kilka dni, np. Skorpion. Skąd wynika taka różnica? I dlaczego kiedyś pominięto Wężownika?

Odpowiedzi na te pytania wiążą się ze sobą. Przede wszystkim w starożytności nie było konkretnej definicji gwiazdozbioru i nie były one tak jasno określone, jak są dzisiaj. Określano je na podstawie skojarzeń i niejednokrotnie jeden gwiazdozbiór zachodził na drugi – dlatego w zależności od interpretacji niektóre były pomijane. Konkretne ustalenie gwiazdozbiorów nastąpiło dopiero w XX wieku i nie do końca zgadzało się ze starożytnymi interpretacjami.

Dodatkowo należy uwzględnić, że każdy gwiazdozbiór ma inną wielkość, podczas gdy w starożytności niebo podzielono na 12 idealnie równych fragmentów w obrębie ekliptyki. W efekcie na tle każdego z nich Słońce jest przez inną ilość dni, co uwzględnia się w znakach zodiaku opartych o astronomię. Tymczasem w astrologicznych znakach zodiaku występuje pewne uproszczenie związane z równym podziałem nieba.

Po co nam dokładna znajomość znaków zodiaku?

Znaki zodiaku są potężnym, znanym już od czasów babilońskich narzędziem, które pomaga w określaniu wpływu Księżyca, Słońca i innych ciał niebieskich na nasze życie. Pomagają w zrozumieniu własnych cech charakteru, ale też okresów rozkwitu i stagnacji, które mogą nastąpić w życiu każdego z nas. Mogą posłużyć między innymi do określenia, kiedy warto podjąć się nowych wyzwań, a kiedy czas nie jest na to odpowiedni.

Znajomość znaków zodiaku jest też niezbędna w procesach przygotowujących do większych wydarzeń i zmian w życiu duchowym. Przykładowo, zachowanie świętego oleju jest możliwe, jeśli przygotowania zostaną rozpoczęte we właściwym czasie – czyli wtedy, kiedy księżyc znajduje się w naszym znaku zodiaku. To z kolei, praktykowane regularnie i właściwie, może pomóc w szybszym rozwoju osobistym, a także stać się solidnym fundamentem tak potężnych przemian jak Przebudzenie Kundalini.

Chcesz wiedzieć więcej na temat poszczególnych znaków zodiaku? Poznaj ich charakterystykę na poniższych podstronach.